Crossovery

Crossover - cichy bohater systemu nagłośnieniowego

Crossovery audio (zwane zwrotnicami) to bardzo istotne elementy w zasadzie każdego systemu nagłośnieniowego. Nie często się jednak o nich słyszy. Te specjalistyczne urządzenia odpowiadają za podział sygnału audio na różne pasma częstotliwości (np. wysokie, średnie, niskie), które są następnie kierowane do odpowiednich głośników. Dzięki temu każdy przetwornik w zestawie głośnikowym otrzymuje sygnał z optymalnego dla siebie zakresu, co przekłada się na wyższą jakość dźwięku i lepszą wydajność całego systemu.

Jak działa crossover audio?

Sercem crossovera jest układ filtrów, które dzielą sygnał wejściowy na pasma o niskich, średnich i wysokich częstotliwościach (lub tylko wysokich i niskich). Typowy crossover 3-drożny posiada punkty podziału (tzw. częstotliwości graniczne) ustawione na przykład na 500 Hz i 5 kHz. Oznacza to, że sygnały poniżej 500 Hz trafiają do głośnika niskotonowego, między 500 Hz a 5 kHz do średniotonowego, a powyżej 5 kHz do wysokotonowego. Zaawansowane modele oferują możliwość precyzyjnego dostrojenia tych parametrów.

Zaawansowane funkcje

Nowoczesne crossovery audio często wyposażone są w dodatkowe funkcje, które zwiększają ich uniwersalność. Należą do nich m.in. limiter, korektor parametryczny, delay, a także złącza cyfrowe. Niektóre modele posiadają wbudowany procesor DSP (Digital Signal Processor), który umożliwia zaawansowaną obróbkę sygnału. Funkcja "low cut" (zwana także high-pass filter) pozwala na odcięcie najniższych częstotliwości, co jest przydatne przy ochronie głośników przed przesterowaniem.

Crossovery wewnętrzne

Warto przy tej okazji wspomnieć, że dobrze nam znane, klasyczne kolumny składają się zazwyczaj z 2 głośników tzw. woofera i tweetera. Ten pierwszy słusznie kojarzy się z subwooferem, gdyż odpowiada za niskie częstotliwości (ale subwoofer może zejść niżej, stąd ten "sub-"). Tweeter natomiast zajmuje się wyższymi częstotliwościami. Z tą wiedzą łatwo dojść teraz do wniosku, że takie kolumny posiadają wbudowane crossovery, które dzielą nam pasmo na sygnał dla woofera i tweetera. Nie jest to zatem dla większości nic nowego, bo z takich kolumn korzysta się często. W tej kategorii są zwyczajnie crossovery zewnętrzne.